znawca spraw zwiazanych ze stolica apostolska

Książka stanowi swoiste podsumowanie dotychczasowych zainteresowań Autora papieskimi dyspensami zarówno z punktu widzenia ukazania aspektów prawnych, obowiązujących przy ich udzielaniu dla duchownych, jak i – a może przede wszystkim – opisu różnych obszarów życia codziennego duchowieństwa, które zostały zawarte w ich treści. 30 marca 1919 r. Stolica Apostolska w sposób formalny uznała istnienie odrodzonego państwa polskiego. 6 czerwca prałat Ratti został mianowany Nuncjuszem Apostolskim w Polsce i podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego. Listy uwierzytelniające złożył na ręce Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego 19 lipca. O pełne przestrzeganie praw człowieka i obowiązującej konstytucji w Wenezueli oraz o zawieszenie inicjatywy Konstytuanty prosi watykański Sekretariatu Stanu w wydanym 4 sierpnia komunikacie. Jest to bezprecedensowe oświadczenie Stolicy Apostolskiej w sprawie kryzysu w Wenezueli. Nuncjatura apostolska w Polsce poinformowała w piątek, że Stolica Apostolska zbadała dokumentację dostarczoną przez kard. Angelo Bagnasco, emerytowanego arcybiskupa Genui, zebraną podczas jego wizyty w Polsce 17-26 czerwca 2021 r., której celem była weryfikacja niektórych przypadków związanych z działaniami kard. Marcin Przeciszewski, ps / Warszawa (KAI) „Polska - Stolica Apostolska. Z dziejów wzajemnych relacji w 100. rocznicę odnowienia stosunków dyplomatycznych” to pierwsza pełna monografia ponad tysiącletnich relacji dyplomatycznych łączących Polskę z Papiestwem. Bądź na bieżąco! Jej wydawcą jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych. nonton film milea suara dari dilan full movie lk21. Dwadzieścia lat temu Polska i Stolica Apostolska podpisały konkordat, który reguluje obustronne relacje pomiędzy państwem a Kościołem katolickim. Zgodnie z umową podstawa tych stosunków ma być niezależność i autonomia. Z perspektywy 20 lat większość komentatorów - choć z zastrzeżeniami - pozytywnie ocenia fakt podpisania konkordatu w 1993 r. i jego ratyfikacji w 1998 r. Umowy ze Stolicą Apostolską mają obecnie Węgry, Chorwacja, Estonia, Litwa, Słowacja, Łotwa, Słowenia, Albania, Bośnia i Hercegowina, Kazachstan, niektóre landy niemieckie, Hiszpania, Francja, Włochy, Portugalia, a także Izrael i Brazylia. Polska pierwszy konkordat podpisała w 1925 r., został on zerwany w dwadzieścia lat później przez władze PRL. Podpisany dokument składał się z 27 artykułów. Pierwszy z nich głosił: "Kościół katolicki, bez różnicy Obrządków, korzystać będzie w Rzeczypospolitej Polskiej z pełnej wolności. Państwo zapewnia Kościołowi swobodne wykonywanie Jego władzy duchownej i Jego jurysdykcji, jak również swobodną administrację i zarząd Jego sprawami i Jego majątkiem, zgodnie z prawami boskimi i prawem kanonicznym". Stolica Apostolska uznała nowe granice Polski, konkordat wprowadzał obowiązek nauczania religii w szkołach. Państwo polskie w konkordacie z 1925 r. zobowiązywało się do wypłacania duchownym uposażeń, do czasu uregulowania spraw związanych z majątkiem skonfiskowanym Kościołowi przez zaborców. Osoby prawne kościelne i zakonne uzyskały prawo do nabywania i posiadania majątku ruchomego i nieruchomego. Ks. prof. Wojciech Góralski, jeden z negocjatorów umowy konkordatowej z 1993 r. podkreśla, że Polska i Stolica Apostolska podpisały nowy model konkordatu, przygotowany w oparciu o nauczanie Soboru Watykańskiego II, w którym - w przeciwieństwie do konkordatu z 1925 r. - nie ma mowy o żadnych przywilejach. - Fundamentalnym jest zapis art. 1, który głosi zasadę niezależności i autonomii państwa i Kościoła - każdego w swojej dziedzinie. Równa się to zasadzie separacji Kościoła i państwa, ale nie tak jak to było w czasach PRL - wyłącznie Kościoła od państwa, chodzi o separację paralelną, także państwa od Kościoła. Jednocześnie jest to zasada separacji przyjaznej, która dopuszcza współdziałanie dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego - powiedział PAP ks. prof. Góralski. Dodał, że Kościół przyjął na siebie liczne zobowiązania dotyczące prawa polskiego, a zapisy, które o tym mówią, znajdują się w wielu artykułach konkordatu. Zwolennicy konkordatu z 1993 roku podkreślają, że reguluje on relacje Polski i Stolicy Apostolskiej, potwierdza ich autonomię we wzajemnych stosunkach oraz porządkuje zasady funkcjonowania Kościoła katolickiego w Polsce, nakładając na niego także zobowiązania wobec państwa. Pojawiają się jednak również głosy, że ta podstawowa zasada umowy konkordatowej nie jest przestrzegana. Z kolei niektóre środowiska lewicowe domagają się wypowiedzenia przez Polskę konkordatu, gdyż - ich zdaniem - jest on korzystny tylko dla Kościoła. Na mocy umowy konkordatowej Polska uznała osobowość prawną Kościoła katolickiego i zagwarantowała mu swobodne sprawowanie jego misji. W konkordacie uregulowano kwestie nauczania religii w szkołach publicznych, zakładania i prowadzenia kościelnych placówek oświatowych i wychowawczych, opieki duszpasterskiej nad żołnierzami. Uznana została prawomocność małżeństwa kościelnego, a także potwierdzono prawo Kościoła do posiadania własnych mediów oraz audycji w programach państwowego radia i telewizji. Zgodnie z konkordatem, nim dojdzie do ogłoszenia nominacji biskupa przez Stolicę Apostolską, nazwisko kandydata podawane jest do wiadomości rządu polskiego. Bogate i posiadające długą historię stosunki między papiestwem i państwem polskim – jak ocenia Jacek Czaputowicz – stanowią swoistą osnowę działań polskiej dyplomacji oraz czynnik silnie oddziałujący na historię Polski. „Trudno zrozumieć specyfikę polskich dziejów bez poznania roli, jaką odegrał w nich Kościół katolicki” – wskazuje Spraw Zagranicznych, które jest wydawcą publikacji, chce tym samym przypomnieć o 100. rocznicy wznowienia stosunków dyplomatycznych między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską po I wojnie światowej oraz o 30. rocznicy ich odnowienia za pontyfikatu Jana Pawła II. „Odwołując się do dawniejszej historii, należy przypomnieć również nominację papieską w 1519 roku dla pierwszego nuncjusza apostolskiego do Polski Zachariasza Ferreriego oraz kanonizację pierwszego polskiego świętego, bp. Wojciecha, w 999 roku” – wyjaśniają również redaktorzy. Decyzja Mieszka I o przyjęciu chrztu wprowadziła Polskę do rodziny państw europejskich. Warto zauważyć, że najstarszy znany polski dokument państwowy, znany jako „Dagome iudex”, dotyczy relacji właśnie z papiestwem. Mieszko I podporządkował papieżowi Janowi XV państwo gnieźnieńskie, co oznaczało symboliczną opiekę św. Piotra, a w praktyce sprowadzało się do płacenia świętopietrza. Intensywność kontaktów dyplomatycznych między Rzymem a Krakowem, a następnie Warszawą, rosła na przestrzeni stuleci, a wraz z rozwojem cywilizacyjnym zmieniał się również charakter tych relacji. Okazjonalnych legatów zastępowali rezydujący w Polsce papiescy nuncjusze, a miejsce poselstw duchownych wysyłanych do Rzymu zajęły orszaki możnowładców, które reprezentowały monarchę. Chociaż Polska utraciła swoją niepodległość, to wiek XIX nie przyniósł zaniku więzi między papieżem a Polakami. Dotyczyło to zarówno ziem rozbiorowych, jak i emigracji. Kościół katolicki był w tym czasie jednym z depozytariuszy polskiej kultury oraz pielęgnował w trudnym czasie rozbiorów poczucie tożsamości narodowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w 1919 roku odnowiono stosunki dyplomatyczne między Watykanem a Warszawą. Jedną z kluczowych decyzji, jakie zapadły po odrodzeniu państwowości było dążenie do zawarcia konkordatu. Prałat Achilles Ratti objął funkcję nuncjusza w Warszawie, choć rok wcześniej, w kwietniu 1918 roku, kiedy trwały jeszcze działania wojenne, papież Benedykt XV powołał go na urząd wizytatora apostolskiego dla Polski i Litwy. W lutym 1922 roku został wybrany papieżem – przyjął imię Piusa XI – zachował jednak sympatię do Polski do końca życia. Podczas II wojny światowej polscy dyplomaci prowadzili swoją pracę w Watykanie, gdzie znaleźli schronienie. Co ciekawe, papieska dyplomacja aż do 1972 roku zachowała uznanie dla emigracyjnego rządu polskiego w Londynie. Paweł VI aktywnie wspierał przygotowania do obchodów Milenium Chrztu Polski w 1966 roku. Papież pragnął również przybyć do Polski z pielgrzymką, jednak uniemożliwił mu to sprzeciw ze strony polskich komunistach władz. Jak ocenia Jacek Czaputowicz, było to prawdziwie „polskie stulecie” na Tybrem. „Nigdy bowiem dotąd wzajemnych stosunków nie cechowała taka intensywność” – czytamy. Zwieńczeniem polskiej obecności nad Tybrem był natomiast pontyfikat Jana Pawła II, który nadał niespotykany dotąd wymiar stosunkom polsko-watykańskim. Papież stał się ambasadorem Polaków w Rzymie oraz architektem nowego kształtu relacji dyplomatycznych między Rzeczpospolitą a Stolicą Apostolską. Nabrały one nowej dynamiki po ustanowieniu pełnych stosunków dyplomatycznych na poziomie ambasady i nuncjatury w czerwcu 1989 roku. „Jan Paweł II wniósł do Watykanu polskiego ducha i polskie doświadczenie Kościoła” – wskazuje minister spraw zagranicznych. W publikacji czytelnik znajdzie tekst autorstwa Huberta Wajsa, w którym autor przedstawił relacje polityczne, religijne i dyplomatyczne między Polską a Stolicą Apostolską od X do XV wieku. Nuncjuszom apostolskim w państwie polsko-litewskim od XVI do XVIII wieku przyjrzał się natomiast bp Jan Kopiec. Ten sam okres w dziejach historii Polski zainteresował również Wojciecha Bilińskiego, jednak autor bohaterami w swojego artykułu uczynił przedstawicieli państwa polsko-litewskiego przy Stolicy Apostolskiej. Andrzej Szwarc z kolei omówił stosunek Stolicy Apostolskiej do ziem polskich i polskiej emigracji niepodległościowej w latach 1795-1918. Przedstawicielom Stolicy Apostolskiej przy Rządzie Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1953 swój artykuł poświęcił Stanisław Wilk. W drugim tekście Wojciecha Bilińskiego czytelnik przeczyta o przedstawicielach Polski przy Stolicy Apostolskiej w latach 1919-1939. Piotr Samerek natomiast przyjrzał się dyplomacji rządu II Rzeczypospolitej na uchodźstwie wobec Stolicy Apostolskiej w latach 1939-1976. Relacja państwo-Kościół-Stolica Apostolska stała się temat artykułu Pawła Wójcika. Publikację zamyka tekst autorstwa Marka Pernala, w którym autor omówił stosunki dyplomatyczne Polski i Stolicy Apostolskiej po 1989 roku. Rocznicowa publikacja jest również bogato ilustrowana. Czytelnik odnajdzie dokumenty z epoki, ikonografię malarską, fotograficzną i mapy, które zostały pozyskane z polskich oraz zagranicznych archiwów, bibliotek i muzeów. Jak zapewniają redaktorzy publikacji, niektóre z tych materiałów publikowane są po raz pierwszy. Polsko-angielską publikację „Polska-Stolica Apostolska. Z dziejów relacji w 100. rocznicę odnowienia stosunków dyplomatycznych” wydało Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Anna Kruszyńska (PAP) akr/ Stosunki dyplomatyczne między Polską a Stolicą Apostolską zostały nawiązane w 1555 r., wznowione w 1919 r. i w 1989 r. Współpraca polityczna Rys historyczny Historia relacji ze Stolicą Apostolską jest bardzo długa, co wynika z ponad 1000-letniej historii chrześcijaństwa na ziemiach polskich i roli jaką w średniowiecznym, renesansowym i oświeceniowym świecie odgrywało papiestwo. Początek wzajemnych relacji nastąpił na Zjeździe Gnieźnieńskim w 1000 roku. Od tej pory, aż do ustanowienia stałej nuncjatury w naszym kraju w XVI wieku, przybywali do Polski legaci papiescy, którzy zajmowali się między innymi ustalaniem granic nowych diecezji, przewodniczyli synodom, troszczyli się o wierne zachowywanie wiary i moralności, nauki i dyscypliny kościelnej, wprowadzanie reform papieskich, brali też udział w rozstrzyganiu sporów politycznych i zagwarantowaniu materialnych podstaw działania Kościoła. Na początku XVI wieku w Polsce zaczął funkcjonować stały przedstawiciel, którym od 1515 roku był każdorazowy prymas Polski, posiadający tytuł legatus natus. W ten sposób historycznie doszło do podporządkowania prymasowi całej hierarchii i wszystkich spraw Kościoła w Polsce. Nuncjatura w Polsce powstała jako jedna z pierwszych już w 1555 roku. Pierwszym nuncjuszem mianowanym przez papieża Pawła IV został bp Alojzy Lipoman z Werony. W Kościele Katolickim był to okres obrad Soboru Trydenckiego i związanych z nim reform kościelnych. Natomiast w Polsce był to okres naruszających jedność Kościoła tendencji proreformacyjnych, którym sprzyjali król Zygmunt August i prymas Uchański. Od tej pory, przez ponad trzy wieki, aż do utraty niepodległości, przy królu polskim rezydowali przedstawiciele papieża, uczestnicząc w działalności kościelnej i dyplomatycznej. Po III rozbiorze Polski w 1795 r., ostatni nuncjusz w Rzeczypospolitej, kard. Wawrzyniec Litta opuścił Warszawę i uczestniczył następnie w reformie podziału administracyjnego Kościoła w Rosji. Ponowne nawiązanie stosunków dyplomatycznych Polski i Stolicy Apostolskiej nastąpiło po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 roku, kiedy to Stolica Apostolska uznaje niezależną Rzeczpospolitą. Przebywający wówczas w Polsce w charakterze delegata apostolskiego abp. Achille Ratti mianowany został pierwszym po okresie zaborów nuncjuszem w Polsce. Po zakończeniu swej misji (1919-1921) wybrany został w Rzymie papieżem - Piusem XI. W Polsce odrodzonej funkcje nuncjuszy pełnili następnie arcybiskupi: Lorenzo Lauri (1921-1927), Francesco Marmaggi (1928--1930) i Filipo Cortessi (1936-1939). Ten ostatni wyjechał z Polski wraz z korpusem dyplomatycznym we wrześniu 1939 roku i już do niej nie mógł powrócić mimo, że tytuł nuncjusza zachował do swej śmierci w 1947 roku. Natychmiast po zakończeniu wojny Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zerwał 12 IX 1945, zawarty w 1925 roku, konkordat ze Stolicą Apostolską pod pretekstem naruszenia przez Watykan tej umowy podczas wojny. Kwestia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Stolicą Apostolską pojawiała się w powojennych dziejach kilkakrotnie, zwłaszcza po 1956 roku, a więc po przełomie październikowym i rozpoczęciu pontyfikatu Jana XXIII. Podejmowali ją zarówno przedstawiciele władz centralnych, jak i niektóre ugrupowania katolickie. Cechą wspólną tych inicjatyw było jednak dążenie do porozumienia władz polskich z papieżem z pominięciem biskupów polskich, zwłaszcza wyeliminowanie z rozmów kardynała Stefana Wyszyńskiego. Sytuacja uległa zmianie dopiero w latach siedemdziesiątych. Rozmowy wstępne na ten temat podjęto po wydarzeniach grudniowych w 1971 roku, sformalizowano je zaś w 1974 roku w ramach Zespołu do spraw stałych kontaktów roboczych między Polską a Stolicą Apostolską. Cezurą zarówno w relacjach ze Stolica Apostolską, jak i dla sytuacji wewnętrznej w kraju był wybór Karola Wojtyły na Stolice Piotrową 16 października 1978 roku. Od tego momentu proces rokowań toczył się w niezwykłej atmosferze, którą kształtowały przede wszystkim: pontyfikat papieża z Polski i trudny proces demokratyzacji w naszym kraju. Możliwość nawiązania przez Polskę stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską w decydujący sposób uwarunkowana była uznaniem statusu prawnego Kościoła w Polsce. Po przyjęciu w 1989 przez Sejm ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, droga do nawiązania stosunków dyplomatycznych została otwarta. Oficjalne ich wznowienie nastąpiło 17 lipca 1989 roku, w konsekwencji zaś wrócił do Polski, po 50. latach przerwy - nuncjusz, którym Jan Paweł II mianował ks. abp. Józefa Kowalczyka, polskiego kapłana od wielu lat pracującego w watykańskim Sekretariacie Stanu i kierującego tam sekcją polską. Współpraca polityczna w okresie III RP 17 lipca 1989 r. ogłoszono wznowienie stosunków dyplomatycznych między Rzeczposolitą Polską a Stolicą Apostolską. Stało się to dopiero w jedenaście lat po wyborze Karola Wojtyły na Papieża. Pierwszym ambasadorem Polski przy Stolicy Apostolskiej po drugiej wojnie światowej został Jerzy Kuberski. 26 sierpnia 1989 r. Papież Jan Paweł II podpisał bullę ustanawiająca nuncjuszem apostolskim ks. abp Józefa Kowalczyka. Kolejnym ambasadorem został prof. Henryk Kupiszewski, który listy uwierzytelniające złożył 16 czerwca 1990 r. Z uwagi na zmianę w grudniu 1989 r. Konstytucji PRL, w wyniku której zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolita Polską, ambasador Henryk Kupiszewski był pierwszym ambasadorem RP, a nie PRL przy Stolicy Apostolskiej. Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier, swoją pierwszą wizytę zagraniczną odbył do Rzymu i Watykanu, w dniach 19-20 października 1989 r. Najważniejszym celem od początku wznowienia stosunków dyplomatycznych było zawarcie umowy międzynarodowej pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską. Podkreślano to także podczas pierwszej wizyty prezydenta Lecha Wałęsy w Watykanie lutym 1991 r. Konkordat podpisany został 28 lipca 1993 r., a 25 marca 1998 r. nastąpiła w Watykanie wymiana dokumentów ratyfikacyjnych. Ratyfikacja Konkordatu zakończyła istotny etap w normalizacji stosunków pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską. Obecnie stosunki między Polską a Watykanem są bardzo dobre i cechuje je duża intensywność spotkań. Wizyty przedstawicieli Polski w Watykanie, w szczególności wszystkich prezydentów po 1990 r. oraz wszystkich premierów odbywały się bardzo często. Nie wszystkie z nich jednak miały charakter oficjalny, albowiem z reguły powiązane były z uroczystościami watykańskimi, takimi jak beatyfikacje, kanonizacje, czy też Jubileusz Roku Świętego, 25 - lecie pontyfikatu Jana Pawła II, pogrzeb i beatyfikacja Jana Pawła II, inauguracja pontyfikatu Benedykta XVI i Franciszka. Często miejsce miały także pielgrzymki papieży do Polski - Jana Pawła II w 1979 r., 1983 r., 1987 r., 1991 r., 1997 r., 1999 r., 2002 r. oraz Benedykta XVI w 2006 r. Z okazji Światowych Dni Młodzieży w 2016 r. wizytę duszpasterską w Polsce złożył Papież Franciszek. Współpraca kulturalna Papieska Rada ds. Kultury jest jedną z dykasterii kurii rzymskiej działającej przy Stolicy Apostolskiej. Rada zajmuje się relacjami Kościoła ze światem kultury i nauki, promując szczególnie dialog między różnymi kulturami współczesnego świata. Od 2007 roku funkcję prefekta pełni kardynał Gianfranco Ravasi. Ważnym krokiem we wzajemnych relacjiach między Polską a Stolicą Apostolską było podpisanie Listu Intencyjnego o współpracy pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej a Papieską Radą ds. Kultury w 2019 r. W dokumencie obie strony zadeklarowały ochronę wspólnego dziedzictwa kulturowego poprzez współpracę w dziedzinie muzealnictwa, wspieranie wymiany specjalistów w dziedzinie konserwacji i ochrony dziedzictwa, a także realizowanie wspólnych projektów służących lepszemu poznaniu i wykorzystaniu polskich dóbr kultury w Stolicy Apostolskiej oraz dóbr kultury Kościoła katolickiego w Polsce. Rzeczpospolita Polska oraz Stolica Apostolska angażują się w konserwację i renowację miejsc historycznych, zabytków architektury oraz dzieł sztuki szczególnie ważnych dla tożsamości chrześcijańskiej Polski, także poza jej granicami. Obie strony zadeklarowały również wsparcie organizacji spotkań pomiędzy wybitnymi przedstawicielami świata sztuki. Linki: Papieska Rada ds. Kultury Współpraca naukowa Współpraca naukowa międzypaństowa prowadzona jest pomiędzy naukowcami polskimi a Papieską Akademią Nauk (Pontificia Accademia delle Scienze). PAS to watykańskie towarzystwo naukowe, do którego należą powoływani przez papieży wybitni przedstawiciele różnych dziedzin nauki. PAS ma charakter wielonarodowy, złożona z przedstawicieli wszystkich nacji i kultur, bez dyskryminowania przy wyborze swoich członków. Działalność PAS obejmuje sześć głównych kierunków: podstawy nauki, nauka i technologia oraz problemy globalne nauka dla problemów świata na drodze do rozwoju, nauki polityczne, bioetyka, epistemologia. We Włoszech funkcjonuje 7 Uniwersytetów Papieskich, 14 Instytutów Studiów Wyższych wiązanych z Watykanem oraz Koscielna Akademia Dyplomatyczna. Niektóre z nich oferują programy nauczania w językach innych niż włoski (najczęściej w języku angielskim). Poziom edukacyjny jest bardzo zróżnicowany – podobnie jak warunki ogólne, oferowane studentom. Wszystkie uniwersytety papieskie włączone są do systemu bolońskiego. Okres studiów podzielony jest na dwa cykle. Studia na wszystkich uczelniach paieskich są odpłatne, ale funkcjionuje system stypendialny. Wysokość czesnego jest zróżnicowana, a stawki ustalane przez każda uczelnię odrębnie. Należy pamiętać o specyficznym charakterze uczelni, których przedmioty koncentrują się wokół zagadnień filooficzno-religijnych, wyznaniowych, prawno-kościelnych. Co do zasady studia dedykowane są osobom duchownym lub związanym z Kościołem Katolickim lub innymi wyznaniami. wysyłka: niedostępny ISBN: 9788365880840 EAN: 9788365880840 oprawa: Miękka format: język: polski liczba stron: 340 rok wydania: 2021 Opis produktu W późnym średniowieczu każdego roku do Stolicy Apostolskiej trafiały dziesiątki suplik z monarchii jagiellońskiej. W większości były to prywatne prośby dotyczące dewocji i karier duchownych. Ogromna część zachowała się w Archiwum Watykańskim do dziś. Niniejsza książka opisuje, na podstawie źródeł proweniencji papieskiej, kim byli Polacy i Litwini aktywni przy Stolicy Apostolskiej, o co prosili papieża oraz jaki wpływ na ich życiorysy miały pozyskane łaski. x 15 września 2017ŚwiatW Chinach jest obecnie ok. 10 mln katolików ♦ Normalizacja relacji wymagałaby wycofania przez Stolicę Apostolską uznania Tajwanu za państwo ♦ Pod koniec 2016 r. za nielegalne praktyki religijne skazano 11 katolików, a dodatkowych sześciu było przetrzymywanych przez organy ścigania ♦ Dialog nabrał intensywności podczas pontyfikatu Benedykta XVI, a kontynuuje go papież FranciszekChiny sygnalizują gotowość do uregulowania relacji ze Stolicą Apostolską. Spowodowałoby to scalenie obu odłamów Kościoła katolickiego w Chinach – podziemnego i kontrolowanego przez władze – i ułatwiłoby wsparcie polityki społecznej przez organizacje kościelne. Sukcesem byłaby również akceptacja przez papieża spornych nominacji biskupich. Normalizacja relacji wymagałaby wycofania przez Stolicę Apostolską uznania Tajwanu za państwo. Unormowanie stosunków byłoby korzystne dla relacji polsko-chińskich, w których sytuacja katolików w ChRL jest tematem kontrowersyjnym. Polityka władz chińskich wobec religii opiera się na zasadzie trzech niezależności sformułowanych w latach 50. – samozarządzaniu, czyli autonomii wobec ośrodków zagranicznych (np. papieża), samofinansowaniu, a także pracy jedynie chińskich duchownych (zakaz działalności misjonarzy). Podejście władz ChRL do religii – od okresu „reform i otwarcia” – stawało się coraz bardziej pragmatyczne, szczególnie podczas rządów Hu Jintao oraz Xi Jinpinga. Konstytucja ChRL z 1982 r. w art. 36 gwarantuje „wolność wyznania”, ale ogranicza ją do „normalnych praktyk religijnych”, których nie definiuje. Jednocześnie nakaz ateizmu obejmuje członków KPCh oraz żołnierzy ChAL-W. Działalność ruchów religijnych w Chinach nadzorują Wydział Jednolitego Frontu KC KPCh oraz Państwowy Urząd ds. Religijnych, podlegający rządowi. Praktyka funkcjonowania oraz struktura instytucji nadzorujących religie wskazują, że w ChRL można wyznawać: buddyzm, taoizm, islam, katolicyzm i protestantyzm (władze chińskie nie rozróżniają poszczególnych wyznań protestanckich). Mogą one funkcjonować w ramach tzw. stowarzyszeń patriotycznych, które zrzeszają wiernych i określają strukturę terytorialną wyznawców. Prowadzenie praktyk religijnych na poziomie centralnym przez inne podmioty jest niedozwolone. Katolicy w Chinach W ChRL jest obecnie ok. 10 mln katolików, z czego blisko 5 mln to wierni „kościoła patriotycznego”, którego instytucjonalną ramą jest powołane w 1957 r. Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich (PSKCh), nieuznawane przez Stolicę Apostolską. Ponad 5 mln to członkowie „kościoła odmowy”, uznającego zwierzchność papieża, ale pozostającego poza oficjalnymi strukturami religijnymi ChRL, a więc nielegalnego. Wiernych „kościoła odmowy” władze chińskie zwalniają z pracy, niszczą im budynki sakralne, konfiskują wydawnictwa (w tym Biblię). Pod koniec 2016 r. wyroki więzienia (za nielegalne praktyki religijne) odbywało 11 katolików, a dodatkowych sześciu było przetrzymywanych przez organy ścigania. Ten dualizm – podział na tzw. kościół patriotyczny, który nie uznaje zwierzchności papieża, oraz tzw. kościół podziemny, który nie chce się podporządkować władzom ChRL – cały czas ciąży na relacjach Chin ze Stolicą Apostolską. Dialog Pomimo tych represji obie strony sygnalizują otwartość na ewentualne formalne porozumienie. Po stronie Stolicy Apostolskiej dialog nabrał intensywności podczas pontyfikatu Benedykta XVI, a kontynuuje go papież Franciszek. W marcu 2013 r. pogratulował Xi Jinpingowi wyboru na przewodniczącego ChRL. W 2014 r., lecąc do Korei Południowej, wystosował specjalne życzenia do narodu chińskiego. Wtedy Chiny po raz pierwszy zgodziły się na przelot samolotu papieskiego nad swoim terytorium. Świadczyło to, że władze ChRL pozytywnie odnoszą się do papieskich gestów. Chiny przychylnie podeszły także do sugerowanej przez Stolicę Apostolską możliwości spotkania papieża i Xi Jinpinga przy okazji ZO ONZ w 2015 r. Ostatecznie do spotkania nie doszło, ze względu na ciągle aktualny problem nominacji biskupich. Chińskie władze potwierdzają gotowość do rozmów, ale stawiają dwa warunki: zaprzestania ingerencji w wewnętrzne sprawy ChRL oraz wycofania przez Stolicę Apostolską uznania Tajwanu. Czynniki sprzyjające porozumieniu Obie strony deklarują chęć poprawy relacji, choć z różnych powodów. Scalenie Kościoła katolickiego (nawet z ustępstwami wobec Stolicy Apostolskiej) ułatwiłoby władzom chińskim sprawowanie nad nim kontroli. Co więcej, normalizacja relacji nie wiązałaby się z ryzykiem powstania środowiska opozycyjnego, ponieważ katolicy, ogólnie rzecz biorąc, nie występują przeciwko władzy, a dodatkowo jest ich w Chinach niewielu. Lepsze relacje z kurią rzymską umożliwiłyby większy udział organizacji katolickich w rozwiązywaniu problemów społecznych, np. ubóstwa. Uregulowaniem stosunków zainteresowana jest też Stolica Apostolska, gdyż wierni chińscy są podzieleni i prześladowani, a ich praktyki nierzadko pozostają w sprzeczności z doktryną Kościoła katolickiego. Wydaje się, że Stolica Apostolska przyjęła umiarkowanie pozytywne stanowisko w sprawie ewentualnego wycofania uznania Tajwanu jako ceny za poprawę sytuacji Kościoła w ChRL. Może o tym świadczyć np. utrzymywanie przedstawicielstwa na wyspie na poziomie chargé d’affaires od 1971 r. (czyli od uznania przez ONZ prawa do reprezentacji Chin i stałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa przez rząd ChRL). Główne przeszkody Najważniejszym wyzwaniem pozostaje kwestia nadzoru instytucji partyjnych i państwowych nad Kościołem katolickim w ChRL. Ewentualny kompromis musiałby więc zakładać likwidację kościoła podziemnego przez włączenie go w istniejące struktury, które podlegałyby jakiejś formie zwierzchności papieża. Dotychczasowe stanowisko ChRL nie sprzyja takim rozwiązaniom. W kwietniu 2016 r. w Pekinie odbyła się centralna konferencja partyjna dotycząca religii. W obradach wziął udział – pierwszy raz od 2001 r. na tym szczeblu – przewodniczący ChRL Xi Jinping. Stwierdził wówczas, że kościoły powinny „funkcjonować pod nadzorem kierownictwa KPCh i wspierać chiński system socjalistyczny”. Ostrzegł, że państwo musi się bronić przed „zagraniczną infiltracją z wykorzystaniem środków religijnych”. Problem nadzoru dobrze obrazuje spór o nominacje biskupie. Świadome wagi tego problemu w 2016 r. obie strony powołały z inicjatywy Stolicy Apostolskiej grupę roboczą (spotykającą się co trzy miesiące, naprzemiennie w Pekinie i Watykanie), której głównym zadaniem jest właśnie wypracowanie kompromisu w tej sprawie. Zgodnie z przyjętą w Chinach praktyką każdy z kandydatów do sakry biskupiej powinien uzyskać akceptację PSKCh, a dopiero potem ubiegać się o zgodę papieża. W 2016 r. ze 110 biskupów aktualnie pracujących w ChRL (w obu kościołach) 30 wyznaczonych przez Stolicę Apostolską nie zostało dotychczas potwierdzonych przez PSKCh, a siedmiu zaakceptowanych przez chińskie władze nie uzyskało zgody papieża. Prace grupy roboczej doprowadziły najprawdopodobniej do częściowego kompromisu. Stolica Apostolska miała ostatnio (choć jak dotychczas brak formalnego potwierdzenia tej decyzji) zaakceptować pięciu (z siedmiu) biskupów. Bardziej prawdopodobny jest także postęp w ustalaniu procedury przyszłych nominacji, zgodnie z którą papież mógłby blokować kandydatury zgłaszane przez PSKCh, ale musiałby swoje stanowisko uzasadnić. Wnioski Stopniowe, aczkolwiek nadal niewielkie postępy w rozmowach między Stolicą Apostolską a ChRL uprawdopodobniają zawarcie porozumienia. Wątpliwości wzbudzają jednak jego format, treść i termin. W 2017 r. zawarcie porozumienia będzie niemożliwe, ponieważ cała uwaga władz skupiona jest na sukcesie jesiennego zjazdu KPCh, a chińskie instytucje i środki masowego przekazu prezentują przywództwo Xi Jinpinga jako kluczowy element międzynarodowej podmiotowości Chin kształtującej się w dużej mierze w opozycji do tzw. Zachodu (czyli także Stolicy Apostolskiej). W 2018 r. należy się spodziewać kontynuacji prac grupy roboczej i dalszych ustaleń w sprawie nominacji biskupich (to bardziej Stolica Apostolska będzie zmuszona do ustępstw, a więc ewentualnej akceptacji kandydatur przedstawionych przez władze), a także organizacji nieoficjalnego spotkania papieża Franciszka i przewodniczącego Xi Jinpinga. Dalsza poprawa relacji ChRL ze Stolicą Apostolską będzie także pozytywnie oddziaływać na kontakty chińsko-polskie, w których funkcjonowanie Kościoła katolickiego w Chinach jest jednym z tematów „trudnych”. Marcin Przychodniak PISM / Warszawa KAI

znawca spraw zwiazanych ze stolica apostolska